Nr 73, 1976 r.

"Serie obrazów płaskich i reliefowych, w których prowadził Stażewski badania nad zmatematyzowaniem praw rządzących barwami spektrum, wypełniały twórczość artysty po 1970 r. W następnych latach pojawiają się nowe problemy: wiązania kolorów w harmonie lub kontrasty w kompozycjach złożonych z kilku kwadratów reliefowych osadzonych na barwnej płaszczyźnie, w obrazach z kwadratem centrycznie usytuowanym w kilku kolejno coraz większych kwadratach, przy zachowaniu tylko jednego koloru: różnych tonacji błękitu. Niekiedy przez jednolite tło kompozycji przebiega tylko jeden szeroki pas skontrastowanej barwy albo po jednolitym barwnym polu wybiegają sobie na spotkanie dwa pasma wycinka widma, czy też wiązka barw przebiega tęczowo przez jednobarwne pole. Te obrazy, rozmaite zarówno kolorystycznie jak w rozwiązaniu kompozycji form, aż po schyłek lat siedemdziesiątych stanowić będą jeden z nurtów niezaprzestawanych doświadczeń artysty, przy czym nurt ten cechuje pod każdym względem największa różnorodność. Traktować go wypada jako wynik wszystkich dotychczasowych, a często ascetycznie zawężonych poszukiwań i eksperymentów" (Bożena Kowalska, Henryk Stażewski, Warszawa 1985, s. 36).


Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac). Był laureatem wielu nagród i odznaczeń krajowych i zagranicznych, w tym Nagrody Herdera, Wiedeń 1972.