MŁYN, 1897

Motyw ośnieżonego młyna w zaścianku Doukszewicze k. Bohdanowa zajmował Ruszczyca już od stycznia 1897 roku. Wówczas to wykonał pierwsze szkice rysunkowe i zaczął malować duży obraz, który w lutym 1898 pokazał na "Wystawie Wiosennej" w petersburskiej Akademii, gdzie został zakupiony przez moskiewskiego kolekcjonera Sawwę T. Morozowa (losy tego płótna nie są znane).

W Dzienniku pisał wówczas wiele o swoich wątpliwościach, wahaniach i rozterkach przy pracy nad Młynem (patrz niżej: J. Ruszczycówna [w:] Pamiętnik wystawy... s. 29-32). Z tego czasu zachowały się rysunki, a także kilka mniejszych płócien przedstawiających stary młyn w różnym oświetleniu (Młyn o zachodzie, Młyn w śniegu, Młyn zimą).

Prezentowane tu studium łączy się z obrazem Młyn zimą (fot. obok), przedstawiającym widok młyna w szary dzień a nie - jak w pozostałych ujęciach - w czerwonawym blasku zachodu. Warto nadmienić, że do tematu ośnieżonego młyna Ruszczyc powracał także i później, ale były to już rozwiązania całkowicie odrębne.

Obraz opisany i reprodukowany:
- Katalog wystawy pośmiertnej prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno październik 1937, s. 27, nr kat. 113 [Młyn; własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936, Przewodnik 127, TZSP Warszawa listopad - grudzień 1937, s. 37, nr kat. 113 [Młyn; własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog wystawy pośmiertnej, TPSP w Krakowie, grudzień 1937 - styczeń 1938, s. 24, nr kat. 116 [własność rodziny artysty];
- Ferdynand Ruszczyc. Życie i dzieło. Księga zbiorowa, Wilno 1939, s. 242, il.;
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Katalog. [red. J. Ruszczycówna], Muzeum Narodowe w Warszawie 1964, s. 42, nr kat. I. 66 [Młyn; własność rodziny artysty];
- J. Ruszczycówna, Źródła twórczości artysty [w:] Ferdynand Ruszczyc 1870-1936, Pamiętnik wystawy [red. J. Ruszczycówna], Narodowe w Warszawie, Warszawa 1966, s. 29-32 [o pracy nad Młynem], il. 21;
- J. Ruszczycówna, Ferdynand Ruszczyc (1870-1936). Krajobrazy i wnętrza, Katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Białej Podlaskiej 1881, s. 8, nr kat. 13;
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Malarz i rysownik, Muzeum Okręgowe, Lublin 1984, s. 7, poz. 8;
- Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Życie i dzieło, [S. Krzysztofowicz-Kozakowska, A. Kroplewska-Gajewska], Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2002, s. 87, nr kat. 32.