Zamek w Wiśniczu, 1889

Praca ukazuje wiśnicki zamek od strony południowo-wschodniej. Jest pierwszą z powstałego w latach 1889-1890 cyklu ukazującego gniazdo rodu Kmitów i Lubomirskich. Pozostałe prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Faktycznie, zgodnie z opisem Fabijańskiego, Juliusz Kossak urodził się w Wiśniczu 5 XII 1824. Jego ojciec Michał był sędzią wiśnickiego sądu. Kossak nie urodził się na zamku, lecz w domu na Podzamczu. Już po narodzinach Juliusza, rodzina przeniosła się na wiśnicki zamek, gdzie przyszło na świat rodzeństwo artysty. Fabijański i Kossak zetknęli się, a nawet wspólnie pracowali, na co dowodem np. sugestywna kompozycja, rysowana wspólnie i cięta mistrzowsko na drewnianym klocku przez Jana Styfiego ("Tygodnik Ilustrowany" 1862). Ma ona po części charakter dokumentarny ze względu na zamieszczone u dołu objaśnienie: Miejscowość rysował z natury Fabijański, figury skomponował Kossak. W 1871, po powrocie z emigracji, gdzie m.in. służył w Legii Cudzoziemskiej, wyjechał do Lwowa; wrócił pod Wawel w 1880 i został tu do śmierci. Malował akwarelowe albumy na zamówienie m.in. Alfreda Widnischgaetza (Tenczyn), Katarzyny Adamowej Potockiej (Krzeszowice). Być może, seria akwarel wiśnickich powstała z myślą o Eustachym Stanisławie Sanguszce, gdyż zamek należał do rodu w XVIII stuleciu.
Lit.: K. Olszański, Juliusz Kossak, Ossolineum 1988, s. 8-10; SAP, II, s. 180-181.