Idylla

Oferowany obraz, powstały ok. 1921-23, jest dziełem klasy muzealnej; stanowi on znakomity przykład rozwijanego przez artystę w wielu wariantach w latach 1910-23 motywu kochanków, rybaków i pasterzy harmonijnie wtopionych w pejzażowe tło, często tło skalistego morskiego wybrzeża z dominującą bryłą starego zamku. Wątek ten stanowił swoistą trawestację pastoralnego nurtu w malarstwie XVIII-wiecznym - sentymentalnych sielanek, idylli i fetes champetres. Liryczny, melancholijny nastrój tych scen tworzy wyrafinowana gama barwna złożona z nasyconych brązów, błękitów, zieleni i różów. Dekoracyjną stylizację znamienną dla tej fazy twórczości Zaka najtrafniej scharakteryzowała S. Zahorska w monografii artysty (Warszawa 1927): "Jego paleta się ściemnia. Zamiast czystych występują tony łamane. Kontrasty są przytłumione, gama cała przechodzi w niską, ciężką ... Równocześnie jednak rozpoczyna się proces waloryzowania, wzbogacania ilości tonów, przesubtelniania przejść. ... Świetlne plamy poczynają wędrować po dekoracyjnej powierzchni jego płócien ... Formy w tym okresie, są - jak zresztą zawsze u niego - miękkie i wydłużone, ich kontury dają linię długą, gładką, elegancką. To też rytm form i linii u Zaka jest rytmem długiej fali, łagodnym i melodyjnym. ... Ciekawy jest stosunek Zaka do bryły. Jego forma jest zawsze plastyczna, bryłowata; w tym okresie zawsze zamknięta w konturze. Ale bryła Zaka ... pozostaje zawsze lekka, bez ciężaru, miękka (z wyjątkiem architektury!), jakby materia była dla niego czymś elastycznym, albo czymś, co stoi na pograniczu między stanem stałym a gęsto-płynnym." Stylistyczną analogię dla oferowanego obrazu dostarczają kompozycje "Pejzaż idylliczny z owcami" (1921), "Pejzaż z żeglarzami" i "Idylla (Stary zamek)" repr. w katalogu wystawy ?Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków", Muzeum Narodowe w Warszawie 1992, s. 150, 153, 155). Omawiane dzieło repr. jest w "Pro Arte. Polish Art in the Western World", summer 1987, s. 10 (jako wł. W. Borzobohatego).