ŻAGLOWCE I ŁODZIE W ZATOCE, 1704

Żaglowce i łodzie w zatoce, obraz flamandzkiego malarza-marynisty, Pietera van den Velde, należy do bardzo charakterystycznych przykładów twórczości tego artysty. Jest to dzieło o wysokich walorach dekoracyjnych, obraz sygnowany i datowany, powstały w schyłkowej epoce Złotego Wieku malarstwa flamandzkiego. Na polskim rynku stanowi dużą rzadkość.
Natomiast na rynku zachodnim obrazy artysty pojawiają się dość często. Przede wszystkim jednak znaleźć je można w kolekcjach najważniejszych europejskich muzeów, m.in. w Ermitażu w Sankt Petersburgu, Muzeum im. Chanenki w Kijowie, Muzeum Brukentala w Sybiniu (Sibiu) w Rumunii czy Nationalmuseum w Sztokholmie. W Rijksmuseum w Amsterdamie znajdują się dwa obrazy przedstawiające bitwy morskie floty holenderskiej: Spalenie floty angielskiej pod Chatham w 1669 r. oraz Bitwa morska floty holenderskiej i szwedzkiej w cieśninie Sund w 1658 r., oba malowane prawdopodobnie dla zleceniodawcy holenderskiego. Prezentowany obraz powstał zapewne również na zamówienie holenderskie, o czym świadczyłyby flagi na masztach statków. Niezwykle dekoracyjna kompozycja przedstawia zatokę morską pełną żaglowców i łodzi. Wielość statków z wydętymi żaglami, spiętrzone chmury nad niskim horyzontem, marszczone bryzą drobne fale dodają atrakcyjności - zachowującej zasady symetrii - kompozycji. Jej ośrodek stanowi, umieszczony na pierwszym planie kuter, a w centrum ponad nim okrąg chmur rozświetlonych światłem słońca, które promienistymi wstęgami toruje sobie drogę ku horyzontowi. Podobne rozwiązanie partii chmur i promieni słonecznych występuje także w innej pracy artysty z roku 1707 (aukcja Sotheby’s, Londyn 28 X 1987).
Data na naszym obrazie nie jest w pełni czytelna, w podczerwieni można wyróżnić cyfry 17 i 4, prawdopodobnym czasem powstania byłby więc rok 1704.

Nota opracowana w oparciu o ekspertyzę (w załączeniu) autorstwa pani Hanny Benesz, wybitnej znawczyni europejskiego malarstwa XVI-XVII w/, m.in. współautorki monumentalnego katalogu kolekcji malarstwa niderlandzkiego, holenderskiego i flamandzkiego w Muzeum Narodowym w Warszawie (H. Benesz, M. Kluk, Early Netherlandish, Dutch, Flemish and Belgian Paintings 1494-1983 in the Collections of the National Museum in Warsaw and the Palace at Nieborów. Complete Illustrated Summary Catalogue, MNW 2016).