Martwa natura z kluczem

Najcenniejsze obrazy Bolesława Cybisa powstały w Polsce w okresie międzywojennym. Rozpoczynał od awangardy, a został jednym z najważniejszych "łukaszowców". Wraz z innymi studentami pracowni prof. Tadeusza Pruszkowskiego w akademii warszawskiej, założył Bractwo Św. Łukasza (patrona malarzy), wzorowane na średniowiecznym cechu rzemieślniczym. Młodzi artyści chcieli realizować idee sztuki narodowej, opartej na najdoskonalszych wzorach. Po podróżach do Włoch i Afryki zaczął eksperymentować w zakresie technologii, wprowadzając do obrazów efekty fakturalne (piasek, tynk, kawałki tkanin), by w końcu zająć się malarstwem ściennym. Wraz z Janem Zamoyskim pracował nad freskiem "Bolesław Chrobry wytyczający granice Polski na Odrze" (1934-37, zachowany na ścianach Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie), wykonał dekorację statku "Batory" (1936) oraz Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej (Paryż 1937 r.). Przed 1928 rokiem Bolesław Cybis stworzył tzw. cykl łowicki - portrety chłopek i chłopów nawiązujące do malarstwa renesansowego. W kolejnych pracach pogłębiał groteskę i surrealistyczny nastrój scen, portretów, martwych natur. Omawiana "Martwa natura z kluczem" nawiązuje do barokowego malarstwa iluzjonistycznego - trompe l`oeil. Stojące na drewnianej półce lustro umożliwia zwielokrotnienie stojącej przed nim zakorkowanej butli, a jednocześnie, dzięki kątowi nachylenia ukazuje to, co nie zmieściło się w kompozycji. Lustro jest archaiczne, jest to kawałek wypolerowanej miedzi, używane w czasach średniowiecza i renesansu. Artysta w mistrzowski sposób oddał jego nieidealną powierzchnię, załamującą światło pod różnymi kątami, co powoduje, że widziane w nim przedmioty nabierają nierzeczywistych kształtów. Jednocześnie zbudował kompozycję tak, aby podkreślić jej dwuwymiarowy nośnik. Cybis stworzył niepowtarzalny styl i był jednym z najciekawszych polskich artystów doby art. deco.