(Maska) na odwrociu [Scena miejska nr 943]

W wydanej w 2014 roku obszernej monografii "Unikanie stanów pośrednich. Andrzej Wróblewski (1927-1957)" prezentowany gwasz był reprodukowany obok późnych prac inspirowanych m.in. współczesną artyście sztuką Jugosławii, a przede wszystkim kamiennymi nagrobkami, które Wróblewski widział na wystawie w Muzeum Etnograficznym w Belgradzie, podczas swojej podróży jesienią 1956 roku. Ten oficjalny wyjazd, w towarzystwie Barbary Majewskiej, miał miejsce w dniach 30 października - 21 listopada i informują o nim szczegółowo notatki artysty poczynione się w kalendarzyku na ten rok. Sama wizyta w belgradzkim muzeum przypadła na dni 9 i 10 listopada 1956 roku i najprawdopodobniej była jednym z najbardziej inspirujących doświadczeń dla późniejszej twórczości Wróblewskiego.
Znamiennym jest, że: "Artysta wyruszył w podróż w momencie głębokiego kryzysu osobistego, który zmusił go do zrewidowania własnej postawy artystycznej". W tym sensie, jak zauważyła Barbara Majewska, "była to nie tylko podróż w aurze polskiego Października, lecz podróż na Południe". Innymi słowy, w trakcie tego wyjazdu Wróblewski i Majewska chłonęli piękno egzotycznych krajobrazów i otwierali się na nowe doznania: "inne formy wzgórz, inne zapachy, inna roślinność, inne światło, inne budowle, inni ludzie". (Barbara Majewska, Poszukiwanie Andrzeja W., "Więź" 2007, nr 6, cyt. za: http://www.wiez.pl/czasopismo/;s,czasopismo_szczegoly,id,526,art,14502 [dostęp: 19 XI 2013]) Majewska i Wróblewski byli pod wyjątkowo silnym wrażeniem różnorodności Jugosławii - od "europejskości Lublany, zasobności, spokoju", po "krainę mistyczną nad jeziorem Ohrid".
Prezentowana praca, zatytułowana przez matkę artysty "Maska", zdaje się łączyć w sobie nie tylko kilka źródeł inspiracji, ale także zwracają w niej uwagę elementy groteski, czytelne w różnokolorowych źrenicach, czy przerysowanych zmarszczkach. Od strony formalnej, siła przedstawienia tkwi w lapidarność linii połączonej z minimum użytych środków wyrazu.

"Trudno mi jest określić swój stosunek do artystycznej przeszłości świata. Nie odbiegam - w wyborze ulubionych epok czy mistrzów - od większości artystów. Mogę natomiast stwierdzić, że najwięcej inspiracji odebrałem ze strony rzeźby, względnie fresku (nie jest chyba potrzebne wyliczanie o jaką rzeźbę i fresk chodzi), bo mam na myśli sztukę starochińską i starohinduską, egipską, oraz pewne okresy i rzeźby fresku europejskiego. Ponadto mój stosunek do ulubionych dzieł sztuki nie jest stały lecz zmienny. W szczególności sztuka nowoczesna jest dostatecznie bogatym terenem, aby w każdej fazie swego życia znaleźć w nim odpowiedniego "opiekuna". Z malarzy, do których mam tak zwaną "słabość", wymieniłbym Chagalla, Kleego, wczesny surrealizm ("fotograficzny"), pierwszą fazę kubizmu, Cezanne`a, - każdego zresztą z różnych powodów. Podoba mi się sztuka skrajnie poetycko-uczuciowa, albo skrajnie intelektualna, szukająca nie obrazu, a metody jego tworzenia. Lubię zmienność osobowości u artysty - jak np. u Picassa - i nowoczesny typ twórczości, polegający nie tyle na tworzeniu pojedynczych arcydzieł, ile na pewnym następstwie dzieł, które w sumie tworzą dzisiejszy odpowiednik arcydzieła."
Andrzej Wróblewski