[Martwa natura z owocami, Martwa natura nr 168] Martwa natura z lampą naftową

Klasyczny temat martwej natury, przedstawiającej owoce i warzywa umieszczone przez artystę na ozdobnym talerzu, stojącym na ciemnej powierzchni odbijającej jego kształt, wydaje się jeszcze ciekawszy w zderzeniu ze szkicem na odwrociu. Martwa natura z głową i lampą naftową, ma co najmniej kilka wariantów, w tym dwa obrazy olejne. Przedmioty w prezentowanej pracy często pojawiają się w innych ujęciach i przedstawieniach. Tę samą głowę i zwykłą lampę naftową z odblaśnicą lub lusterkiem przedstawiono w "Martwej naturze z głowami" (olej/płótno, 53 x 64 cm, kolekcja prywatna) oraz w "Martwej naturze z głową i lampą" (olej/płótno, 41 x 53 cm, obecnie w kolekcji Muzeum Puszkina w Moskwie) oraz na kilku akwarelach i tuszach.
Niniejsza kompozycja posiada tak samo ustawione przedmioty, w przypadku obrazu moskiewskiego zmieniło się jednak źródło światła. Tam głowę najmocniej oświetla lampa, zaś w omawianej akwareli głowa rzuca cień, który jest pochodną światła padającego z przeciwnej strony. Podobny w obu ujęciach jest układ tła, jego podział oraz zastosowana kolorystyka. Wszystkie te elementy pozwalają w sposób wysoce prawdopodobny twierdzić, że omawiana praca jest jednym ze studiów przygotowawczych, w których artysta poszukiwał właściwych proporcji (niewielka zmiana wielkości lampy) oraz kierunku oświetlenia.
Ciekawy jest także fakt, że omawiana praca, wraz z innymi przedstawiającymi te same rekwizyty, umieszczona została w swoistym portfolio-albumie. Nie jest niestety znany ani autor samych reprodukcji ani autor koncepcji ułożenia tychże reprodukcji. Zdaniem redaktora publikacji "Chłopiec na żółtym tle" Jana Michalskiego, w której po raz pierwszy i jedyny zostało ono opublikowane, autorem reprodukcji i układu był sam artysta.