[Martwa natura nr 110]

"Martwa natura nr 10" należy do serii wczesnych prac Wróblewskiego, datowanych jak dotąd w literaturze na lata 1948/1949. Chociaż Fundacja Andrzeja Wróblewskiego nie zamieściła tej daty w monografii poświęconej twórczości artysty ze względu na brak jej potwierdzenia, wydaje się, że jest ona w tym przypadku trafna. Świadczy o tym zbieżność sposobu zakomponowania tej pracy oraz innych powstałych mniej więcej w tym samym czasie. Chodzi o zasadę abstrakcyjną - syntetyczne opracowanie formy. Na schematycznie wyznaczonej powierzchni stołu widzimy cztery uproszczone kształty butelek i dzbanków. Zamiast iluzji głębi oddanej za pomocą światłocienia, następstwo planów zostało podkreślone poprzez przenikanie się przezroczystych powierzchni naczyń. Martwa natura jest jednym z tematów typowych dla tradycji malarstwa akademickiego. W usankcjonowanej przez stulecia hierarchii, znajdowała się jednak niżej niż akt czy sceny historyczne. Dopiero impresjonizm oraz postimpresjonizm w wersji Cézanne`a przyniósł jej nobilitację.

Ujęcie tego tematu przez Wróblewskiego charakteryzuje się zaskakującą dojrzałością wykonania. Artysta wykazał daleko posuniętą niezależność świadczącą o poszukiwaniu indywidualnego wyrazu poprzez śmiałe eksperymenty formalne. Opracowanie "Martwej natury nr 10" odbiega bowiem z jednej strony od schematów realistycznego odzwierciedlania rzeczywistości, z drugiej - od dominujących wówczas na krakowskiej Akademii tendencji kolorystycznych. Dążenie do upraszczania form nie stanowi jedynej wspólnej właściwości tej i podobnych prac Wróblewskiego. Należy jeszcze zwrócić uwagę na rolę koloru, który - posługując się słowami Mieczysława Porębskiego - "[...] jak gdyby samodzielnie analizuje przedmiot przez wyodrębnienie i przeciwstawienie poszczególnych jego partii [...]. Trzeba bowiem zaznaczyć, że w malarstwie Andrzeja każdy kolor ma swoje własne znaczenie. Co innego i kiedy indziej mówi u niego intensywny błękit, co innego różne odmiany agresywnego różu, jeszcze co innego szara zieleń, gorący oranż, jasna żółć i zła, świecąca biel. Elementy tego swoistego układu zaczęły się zaznaczać już w okresie pierwszych abstrakcji." (Mieczysław Porębski, Przedmowa, [w:] Andrzej Wróblewski. Wystawa pośmiertna, kat. wyst., Pałac Sztuki, Kraków 1958, s. 11)